RUSYA / NATO-ABD

"Dostane" ilişki buraya kadar
07.03.2011 - 08:03 Yazdır Arkadaşına gönder Lizbon zirvesinde, “dostane” ilişki kurdukları söylenen NATO ve Rusya çatışmaya devam ediyor.

Geçtiğimiz Kasım ayında Lizbon'da yapılan NATO zirvesinin en önemli gündemlerinden biri kuşkusuz füze kalkanı meselesiydi. NATO ve Rusya'nın tarihteki en yakın ve “dostane” ilişkisi bu zirve sırasında kurulduysa da, hem ABD hem de Rusya Doğu Avrupa'da karşılıklı füze kalkanı yerleştirme yarışındalar.

Lizbon'daki sözde “yakınlaşmanın” arka planı
NATO zirvesine giderken çokça tartışılan meselelerden biri, füze kalkanları ve Rusya olmuştu. Her ne kadar ABD “füze kalkanı projesinin Rusya'ya karşı olmadığı”nı iddia etse de, NATO'nun bölgedeki konuşlanışı söylenenleri doğrulamıyor.

Doğu Avrupa ve Baltık ülkelerindeki karşı-devrim süreçlerinde inisiyatif sahibi olan Batı’nın, NATO eli ile askeri olarak da bölgeye tamamen yerleştiği açık. Son 10 yılda NATO'ya üye olan 12 ülkenin haritadaki yerleşimlerine bakıldığında Rusya'nın kuşatılmaya çalışılmadığını söylemek biraz zor. Bununla birlikte kuşatılmaya çalışılan tek yerin de Rusya olmadığı açık. Eski Sovyet ülkelerinde yaşanabilecek olası anti-emperyalist ayaklanmalar gözönünde bulundurulduğunda NATO'nun gözünü bu bölgeye dikmemesi ihtimaller dahilinde değil.

NATO'nun bölgedeki faaliyetleri ve ABD ve Rusya'nın füze kalkanı kurma yarışı düşünülünce NATO zirvesinde yaşananların bir tiyatro oyunundan başka bir şey olmadığı görülüyor.

Rusya ve NATO arasındaki buzların kırıldığı ve iki tarafın Asya odaklı bir ortaklığın zemininde buluştukları iddiasının damgasını vurduğu zirvede ortaya çıkan tablodan memnun kalan NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen “İlk kez NATO ve Rusya savunma konusunda ortak hareket edecekler” demişti. Toplantının ardından en ilginç değerlendirme ise Almanya Başbakanı Angela Merkel'den gelmişti: "Nihayet soğuk savaş tamamen bitti.”

ABD Doğu Avrupa'da neler yapıyor?
Geçtiğimiz Mayıs ayında ABD Polonya’ya Patriot füze bataryası ve 100 asker yerleştirdi. Bu bölge Rusya’nın Kaliningrad bölgesine sadece 35 mil uzaklıkta.

Çek Cumhuriyeti’nin 2 ayrı bölgesine füze radar sistemi kurulması konusunda anlaşmaya varıldı.

Bulgaristan resmi olarak ABD ve NATO’nun füze kalkanı projesinde yer alacağını açıkladı.

Romanya da füze kalkanı projesinde yer almak üzere ABD ile anlaştı. Şubat ayından itibaren süren görüşmeler Haziran ayında olumlu sonuçlandı.

Dördü Romanya’da üçü de Bulgaristan’da olmak üzere ABD’nin yedi askeri üssü kullanma hakkı var. Ayrıca bu iki ülkede binlerce ABD askerinin konuşlanması karara bağlandı.

1 Eylül 2010 itibariyle ABD Litvanya’da F-15C savaş uçakları ile devriye uçuşlarına başladı. Uçuşlar NATO projesi kapsamında yapılıyor. Uluslararası Siauliai Havaalanı üs olarak kullanılabiliyor.

Estonya, Amari Hava Üssü’ni daha fazla NATO savaş uçağının bulunabilmesi için modernize etti. Üs 15 Eylül tarihinde açıldı.

13 Eylül’de 13 NATO üyesi ülke 4 bin asker, 60’ın üzerinde savaş gemisi, savaş uçakları ve helikopter ile Baltık Denizi’nde askeri tatbikat yaptı. Tatbikata ABD, İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya, Danimarka, Norveç, Hollanda, Polonya, Estonya, Letonya, Litvanya, Finlandiya ve İsveç katıldı.

Yine Eylül ayında Polonya’da ABD’nin öncülüğünde ve Litvanya, Letonya, Hırvatistan, Romanya, Ukrayna ve Polanya’nın katılımı ile askeri tatbikat yapıldı. Tatbikata ABD’nin USS Mount Whitney isimli uçak gemisi katıldı.

Son olarak da Polonya'da F-16 hava üssü ve füze kalkanı kurmayı planladığını açıklayan ABD, Bush yönetiminde “Polonya'ya ve Çek Cumhuriyeti'ne füze kalkanı yerleştirme planları” olarak açıkladığı ve Obama'nın “yalnızca, Polonya ile yapılan füze kalkanı ve hava üssü işbirliğini genişletmek” olarak yumuşattığı projelerin nelere tekabül ettiğini de gözler önüne sermiş oluyor.

Rusya bu konuda ABD'den açıklama beklediğini bildirdi. Moskova temsilcisi Rogozin, ABD tarafından plana dair yapılan açıklamaların 1997'de NATO ve Rusya arasında imzalanan Güvenlik Anlaşması'na ters düştüğünü söyledi.

Bir kalkan da Moskova'ya
Rusya da bu esnada savaş sistemlerini geliştirmeye ve füze kalkanı kurma işlemlerine tam gaz devam ediyor. Rusya yeni geliştirilen S-400 Triumf füze sistemlerini başkent bölgesine konuşlandırıyor.

Genel Kurmay geçtiğimiz cuma yaptığı açıklamada S-400 füzelerinin Uzak Doğu nükleer filosunu çevreleyeceğini söyledi. Bu tip sistemlerin yerleştirilmesinin amacının stratejik denizaltı üslerinin hava ve füze savunmasını güçlendirmek olduğunu belirtti.
İddiaya göre füzeler nükleer denizaltı taşıyıcı üsleri de dahil, donanma tesislerini daha verimli bir biçimde koruyacak. Yine de bu kararın Kuril Adaları'ndaki asker birliklerin takviye edilmesiyle bağlantılı olmadığı söyleniyor. Yapılan geliştirmelerin Kuzey Kore nükleer füze programına karşı uygulanmadığı da belirtildi.

Başkan Dmitri Medvedev bu reformların yıl sonuna kadar tamamlanmasını istedi.

(soL-Dış Haberler)